Stones Unzipped
De tong: het allerbeste bandlogo ter wereld
Het wordt ook wel het allerbeste bandlogo ter wereld genoemd: het ontwerp van Tongue & Lips, door John Pasche. Vijftig pond werd er vijftig jaar geleden voor betaald, in 1970. Een beeldmerk waarvan de waarde nauwelijks in geld is uit te drukken, alleen al de inkomsten van merchandise bedragen honderden miljoenen euro’s. Het is het enige bandlogo dat zich qua bekendheid kan meten met het beeldmerk zoals de appel van Apple en de M van McDonalds. Maar hoe kwam het tot stand? John Pasche, de ontwerper van dit logo (en dus niet Andy Warhol zoals veel mensen denken) vertelt:
Nadat ik mijn bachelor kunst had gehaald in Brighton, kreeg ik een plaatsje aan de Royal College of Art. Dat was een hele ervaring, want er werden daar heel weinig studenten aangenomen. Het was heel prestigieus om te worden toegelaten. Het waren denk ik de beste drie jaren van mijn leven. Ik zat in mijn derde jaar toen de academie werd gebeld door de mensen van The Rolling Stones met de vraag of ze een geschikte student wisten om te werken aan een poster voor de Europese tournee van de band in 1970. Ze stelden voor dat ik met Mick Jagger zou komen spreken. Dat was een hele ervaring. Ik ging naar zijn kantoor in Maddox Street. Daar zaten alleen Mick en zijn manager Jo Bergman. Mick en ik spraken over design en kunst. We deelden een voorliefde voor tourposters uit de jaren dertig en veertig. Hij reageerde nogal lauw op mijn eerste ontwerp. Hij zei dat hij dacht dat ik wel beter kon, en dus voegde ik op de tweede versie meer interessante elementen toe, zoals een Concorde op een poster in de stijl van de jaren dertig en veertig. Wat hem vooral beviel was denk ik dat ik iets anders probeerde te doen dan alles wat al was gedaan.
Het was niet zomaar een foto van de band op tournee. Het waren eerder beelden die iets te maken hadden met touren. Dat was in lijn met de ideeën waarover we in eerste instantie hadden gesproken. Hij was heel tevreden met mijn uiteindelijke versie. Die werd gedrukt en was nogal succesvol voor de band, geloof ik. Niet lang daarna kreeg ik per brief een opdracht, die volgde op een telefoongesprek waarin me was gevraagd met Mick Jagger te komen praten over een nieuw logo, ditmaal bij hem thuis. Tijdens de bespreking, die heel kort duurde, gaf hij me een knipsel uit iets wat hij in de winkel bij hem op de hoek had gevonden. Het was een afbeelding van Kali, de hindoegodin met de spitse, recht naar beneden wijzende tong. Hij zei: ‘Dit soort dingen vind ik interessant. Ik vind dit echt te gek.’ We spraken erover en hij zei: ‘Ga er maar mee aan de slag. Kom terug als je iets hebt, dan praten we verder.’ Ik geloof dat ik al tijdens ons gesprek dacht dat ik iets kon doen met een mond. Ik dacht dat ik daar wel wat ideeën op kon baseren.
"Ik ben vertrokken en maakte thuis een paar schetsen die al sterk leken op het eindresultaat – een iets andere invalshoek en kleur, dat soort dingen – en hij vond het heel geslaagd. Ik heb een versie voltooid als artwork en die heeft hij aan de andere bandleden laten zien. Ze waren heel tevreden. Ik kreeg vijftig pond. "
Ik krijg vaak de vraag of het op de lippen van Mick was gebaseerd. Dan moet ik zeggen dat dat aanvankelijk niet zo was, al kan het in mijn onderbewuste hebben meegespeeld. Ik denk dat ik er al met al twee weken aan heb gewerkt. Ik heb er elke avond non-stop aan gewerkt. Omdat ik al snel het basisidee had van wat ik wilde doen, had ik er een goed gevoel over. Het was alleen zaak om het op een simpele, makkelijk reproduceerbare manier te doen. Veel artwork werd in die tijd in zwart-wit gedaan en dan op film gezet waarvan de verschillende lagen een kleur kregen toegewezen. Bij het drukken werd het niet twee lagen zwart, maar rood en zwart. Omdat ik verwachtte dat het logo vaak zou worden gereproduceerd op een heel klein formaat, hield ik het simpel. Ik denk dat het logo de tand des tijds heeft doorstaan omdat het een universeel statement maakt. Je tong ergens naar uitsteken is antiautoritair, een vorm van protest.